YAZI DİZİSİ: Multiple Skleroz’a Bir de Bu Açıdan Bakın! -2

Geçen hafta, “Multiple Skleroz’a Bir de Bu Açıdan Bakın!” yazı dizimizin ilkinde; Multiple Skleroz konusunun bilinmeyen ya da az sayıda hasta ve sağlık profesyoneli tarafından bilinen, derin yönlerine giriş yapmıştık.

Bu hafta, son zamanlarda konuyla ilgili bilimsel kanıtların giderek arttığı; duygusal dünyamız ile MS ilişkisine ve pek konuşulamayan özel alanlara doğru cesaretle dalacağız.

Kişilik yapılanması, Duygusal Maskeler ve Multiple Skleroz ile İlişkisi

Hastalıkların “ruh”tan ya da “psikoloji”den kaynaklandığı fikri oldukça eski, ancak bugün artık bu savı bilim de kuvvetle destekliyor. Gabor Mate, “Vücudunuz Hayır Diyorsa” adlı kitabında, “Daha önceden bildiğimiz ve büyük zararımıza olacak şekilde unuttuğumuz şeyin bilimsel temelini keşfetmekteyiz” diye ifade ediyor bu durumu. Unuttuğumuz şey, ruhun ve kapsadığı duyguların biyolojimiz ve fizyolojimiz ile olan doğrudan bağlantısı ve etkisi. Güncel araştırmalar, bu etkilerin hücre seviyesine kadar nasıl işlediğini ortaya çıkarıyor.

Diğer tüm otoimmun hastalıklarda olduğu gibi MS’in de bebeklik ve çocuklukta ebeveynlerimiz, özellikle de annemiz ile kurduğumuz ilişkinin niteliği ile ilişkisi olduğu söyleniyor. Çocukluk döneminde hayatta kalmak için edindiğimiz mekanizmalar, yetişkinlikte kişilik yapılanmamız haline gelebiliyor. Özgün halimizi baskılamaya yarayan bu duygusal maskelerin altında ruh, görülmek ve duyulmak için hastalığı seçebiliyor. Özünde hastalık, bir değişme ve dönüşme çağrısı olarak kabul edilir. MS’in, çocuklukta sahip çıkılmamış, çok küçük yaşlarda büyük sorumluluklar almak zorunda kalmış, güvenlik duygusundan yoksun, yetişkin olarak da başkaları için fazla endişelenen ve başkalarının sorumluluğunu fazlasıyla üstlenme alışkanlığı geliştirmiş kişilerde daha sık görüldüğü saptanmıştır.

Bu durumda çözüm; değişmek gibi duruyor. Ve değişim, kimse için çok kolay görünmemekle birlikte; Gabor Mate’nin bir konferansında yaptığı şu açıklama, durumun gerçekçi ve umut vaad edici yönünü ortaya koyar: “Bir mucize yok tabii ki… Ama kendini tanımaya adanmış bir yaşam, diğer seçenekten daha tatmin edici olacaktır.”

Bu nedenle; MS dahil kronik her hastalıkta; kendinizi tanımaya ve dönüşüme giden yolda sizi desteleyecek her şey makbuldür. Kitaplar, filmler, terapi, yoga ve mindfulness pratikleri, hobi edinmek, sosyalleşmek kendinizi tanımak için size alan açabilir. Ayrıca profesyonel psikolojik destek ile bu yolda yürümek süreci hızlandıracaktır.

Az Konuşulanlar ya da Hiç Konuşulmayanlar… Yardım Almak Mümkün!

• Boşaltım ve Cinsel Fonksiyonlar:

MS’ta kasılmalara bağlı aşırı aktif mesane (sık idrara çıkaran ve ağrılı mesane), aşırı aktif pelvik taban, kabızlık ve idrar kaçırma görülebilir. Yine merkezi sinir sistemi ile üreme sistemleri arasındaki ilişkinin bozulmasına bağlı olarak; cinsel istekte azalma veya artma, ağrılı cinsel ilişki, uyarılma bozuklukları görülebilir. Bu yapılara ait problemler, fizyoterapistler tarafından değerlendirilerek seviyesi belirlenir ve seviyesine/niteliğine uygun terapi programına alınır. 6 ay boyunca yapılan pelvik taban fizyoterapisinin MS’te bu şikayetleri azalttığı belirtilmiştir (2). Pelvik taban fizyoterapisi, üreme ve boşaltım organlarını alttan destekleyen pelvik taban kasının ve diyaframın, istemli ve otomatik eğitimine yönelik özel egzersizleri ve elektroterapi yöntemlerini içerir. Ayrıca mindfulness ve pelvik taban fizyoterapisi uygulamalarının MS’li kadınların cinsel fonksiyonlarını aynı oranda iyileştirdiği bulunmuştur.

• Çene Eklemi:

MS’te çene eklemi çıkmasına çok sık rastlandığı bulunmakla beraber çözümüne yönelik henüz herhangi bir araştırma yapılmamıştır(3). Diğer çene çıkması terapilerinde olduğu gibi MS’te de temporomandibular eklem (çene eklemi) fizyoterapisi uygulanmaktadır. Bu fizyoterapi yöntemi, eklem ve yumuşak doku manuel terapisi, elektroterapi ve çeneye özel terapötik egzersiz yöntemlerini içerir.

Görüldüğü gibi MS, daha önceki bölümde de bahsettiğimiz üzere bütüncül yani çok yönlü ve sistemik bir bakış açısı gerektirir. Bütüncül tedavi edilen bağışıklık sistemi hastalarının iyilik haline ulaşması daha kolaydır. Ve belki de en önemlisi, nitelikli fiziksel iyileşme sağlamak için dönüşümü başlatmak gerekir. Korkmadan ruh yolculuğunuza çıkın.. Bu uğurda atacağınız birkaç adım, fiziksel sağlığınızı kazanmada yol gösterici olacaktır.

• Egzersizle ilgili nelere dikkat etmeliyim? Hangi egzersizler MS için uygun?

• MS’te egzersiz rehberim neden fizyoterapist olmalı?  

konuları ayrıntılarıyla haftaya yazı dizimizin devamında…

Seda TÜRKYILMAZ, Fizyoterapist (Fizyoterapistinizle ilgili detaylı bilgi almak için lütfen tıklayınız.)

Bu yazı dizisinin birinci bölümünü okumak için lütfen buraya tıklayın.

KAYNAKLAR

1. Altowaijri G, Fryman A, Yadav V. Dietary interventions and multiple sclerosis,  Current neurology and neuroscience reports,  2017.

2. Ferreira APS, Junior A, Salgado P, Medola F, Christofoletti G. A Controlled clinical trial on the effects of exercise on lower urinary tract symptoms ın women with multiple sclerosis,  American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation, 2019.

3. Carvalho LSC, Nascimento OJM, Rodrigues LLFR, Matta APDC. Relationship between expanded disability status scale scores and the presence of temporomandibular disorders in patients with multiple sclerosis, European Journal of Dentistry, 2018.

4. Khan F, Amatya B. Rehabilitation in multiple sclerosis: a systematic review of systematic reviews, Archives of Physical Medicine and Rehabilitation,  2017.

5. Reynolds ER, Ashbaugh AD, Hockenberry BJ, McGrew CA. Multiple Sclerosis and Exercise: A Literature Review, Current Sports Medicine Reports,  2018.

6. Deisenhammer F, Bauer A, Lechner I. Vitamin D and physical activity in multiple sclerosis (P2. 347), 2018.