Bir çok kişinin merak ettiği bu soruya araştırmalar, uzman görüşleri ve literatür taraması yaparak elimden geldiğince cevap vermeye çalışacağım.
Ülkemiz standartlarında çoğu kişi boyunun daha uzun olmasını istemektedir. Gerek ergenlik çağında gerekse sonrasında bunun için çeşitli girişimlerde bulunmaktadır. Bol bol süt içmek, basketbol oynamak gibi… Gün geçtikçe farklı disiplinler ve egzersiz konseptleri ülkemizde yaygınlaşıp popüler olmaya başladıkça, disiplinler halk arasında yaygınlaştıkça bu tarz sorular da sıkça gündeme gelmeye başlamaktadır. Gelelim sorunun cevabına; herhangi bir egzersiz konsepti ile ergenlik dönemi sonrası boy uzar mı? Hem evet. Hem de hayır. Hayır çünkü insan fizyolojisini göz önünde bulundurduğumuzda vücudumuzda büyüme plakları adını verdiğimiz, kemiklerimizin uç kısımlarında kıkırdak benzeri yapılar mevcuttur ve bunlar ergenlik dönemi sonrası yetişkinliğe girerken kapanmaktadırlar. Bu sebeple erişkinliğe ulaşmış bir bireyde yapısal olarak boyun uzaması, kemiklerin gelişmesi mümkün değildir. Hatta basketbol boy uzatır yargısının ortaya çıkış sebebi de budur; kemiklere aralıklı olarak ardışık yük bindirme, zıplama tarzında yüklenmeler erişkinlik öncesinde bu plakları uyarır ve uzaması için sinyal gönderir. Bu yüzden çocuklukta yapılan bu tarz aktivite ve egzersizler boyun uzamasına yardımcı olmaktadır. Yine de belirtmek isterim ki gelişim sürecinde bu konuda genetik faktörleri de göz ardı etmemek lazım. Ebeveynleri boy ortalaması 1,65 olan bir bireyin 1,95 boya ulaşması da teorik olarak mümkün gözükmemektedir.
Fakat yine literatüre baktığımız zaman yaş ile birlikte omurgada görülen değişimler, kas ve eklemlerde gözüken değişiklikler; kemik erimesi osteoporoz, kas kuvvetsizliği, omurga deformasyonları göz önünde bulundurulduğu zaman yapılan çalışmalarda ileriki yaşlarda bu bozukluklara bağlı olarak boy uzunluğunda gerileme saptandığı gözlemlenmektedir. Yine yapılan son çalışmalarda ille de ileri yaşlara gerek kalmadan günümüz yaşam koşullarına bağlı olarak genç ve çocuk bireylerde de öğrencilik dönemi boyunca vücut ağırlığı ile orantısız sırt çantası taşıma, yeteri kadar fiziksel aktivite yapmama ve bunun gibi birçok etmen neticesinde boy ile ilgili gelişimsel sıkıntılar oluştuğu gözlemlenmektedir.
Tam da bu noktada sorunun evet cevabı kısmına açıklık getirelim; yukarıda bahsettiğim sebepler neticesinde olası durumlarda yapılan çalışmalar gösteriyor ki uzman kontrolünde gerçekleştirilen pilates ve egzersiz yaklaşımları, terapötik(tedavi amaçlı) ve kişiye özel olarak(fizyoterapistin gerçekleştirdiği postür analizi, kas eklem testleri, mesleğe özel değerlendirme parametreleri ile) yapıldığı zaman vücutsal düzgünlük ve sağlıklılık hali sağlanması ile boy ölçümünde 1-5 cm’ye varan değişimleri gözlemlemek mümkün olmaktadır. Yani kişinin kemikleri uzadığı için değil de omurga sağlığı ve düzgünlüğü sağlandığı, kas ve eklemler daha düzgün bir hal aldığı için boy ölçümü daha uzun çıkmaktadır. “Pilatese gittim boyum uzadı”, “yıllardır uğraşıyorum hiçbir faydasını göremedim” diyen kişilerde de bu farklılıklara bağlı olarak incelemek gerekmektedir. Örneklendirmek gerekirse güncel bir çalışmada 8 hafta süre ile 20 kişilik yetişkin kadın grupla fizyoterapist eşliğinde yapılan pilates egzersizleri ile boy oranlarında artış gözlemlenmiştir. Ancak ve ancak fizyoterapistiniz tarafından planlanacak egzersiz reçetesi ile profesyonel yaklaşımlar sayesinde bu gibi konularda hem daha sağlıklı olma hali hem de gözle görülür bir sonuç alma ihtimaliniz mümkün olacaktır.
Unutmayın fizyoterapistiniz burada!
R. Enes ÇELİK, Fizyoterapist (Fizyoterapistinizle ilgili bilgi edinmek için tıklayınız.)
